Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Gmina Darłowo, Darłowo, Jarosławiec: Pozyskanie kruszyw z morza [ZDJĘCIA]

Tomasz Turczyn
http://www.ugdarlowo.pl/
Zawiadomienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie dotyczące przedsięwzięcia polegającego na pozyskiwaniu kruszyw naturalnych z obszarów górniczych” „Zatoka Koszalińska I, Zatoka Koszalińska IIA, Zatoka Koszalińska IIB, Zatoka Koszalińska IIC”, zlokalizowanych w polskich obszarach morskich na Zatoce Koszalińskiej.

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie zawiadamia o możliwości zapoznania się i wypowiedzenia, co do zebranych dowodów i materiałów przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla ww. przedsięwzięcia.

Zgromadzone dokumenty w przedmiotowej sprawie udostępnione są w siedzibie Wydziału Spraw Terenowych w Koszalinie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Szczecinie (ul. Adama Mickiewicza 26, pokój nr 4, po uprzednim uzgodnieniu telefonicznym pod nr 94 34 00 304), w terminie 7 dni od daty doręczenia niniejszego zawiadomienia (tj. do 10.11.2013 r.)

Poniżej udostępnione skany zawiadomień do pobrania oraz wybrane zagadnienia z raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Planowane przedsięwzięcie będzie polegać na wydobywaniu kruszywa naturalnego z dna morskiego, z obszarów górniczych „Zatoka Koszalińska IIA”, „Zatoka Koszalińska IIB” i „Zatoka Koszalińska IIC” zlokalizowanych w polskich obszarach morskich, w obrębie złoża „Zatoka Koszalińska” (rejestr złóż PIG-PIB).

Powierzchnie obszarów górniczych „Zatoka Koszalińska IIA”, „Zatoka Koszalińska IIB” i „Zatoka Koszalińska IIC” wynoszą, kolejno: 41,26 km2, 15,35 km2 i 17,01 km2. Łączna powierzchnia obszarów górniczych to 73,62 km2. Wymienione obszary górnicze obejmują dziesięć pól złożowych stanowiących 57,34% całej powierzchni złoża „Zatoka Koszalińska” (wg „Wycena informacji geologicznej złoża Zatoka Koszalińska”, stan 31.12.2003 r. poz. pl. 4.73.0453.00.0 wykonanej przez Państwowy Instytut Geologiczny – Zakład Geologii Gospodarczej). Kruszywo naturalne pól złożowych stanowią utwory morskie w postaci piasków ze żwirem, zalegające na glinie zwałowej. Geologiczne bilansowe zasoby złoża dla dziesięciu pól złożowych znajdujących się w obrębie obszarów górniczych zostały ocenione na około 24 mln ton, natomiast miąższość złoża bilansowego została oceniona na średnio 0,93 m (maksymalnie 1,5 m). Zasoby bilansowe całego złoża „Zatoka Koszalińska” (dla 17 pól złożowych) zatwierdzone zostały wg „Kryteriów bilansowości dla złóż kruszywa naturalnego w polskich obszarach Bałtyku” ustalonych decyzją Ministra Przemysłu z 28 lipca 1988 r. – znak PP-V/G/BK/279/88 i wynoszą 37 mln 757 tysięcy ton w kategorii C2.

Obszary górnicze

„Zatoka Koszalińska IIA”, „Zatoka Koszalińska IIB” i „Zatoka Koszalińska IIC” rozciągają się wzdłuż polskiego wybrzeża Bałtyku, od km 250,5 do 280,0 (29,5 km brzegu) wg kilometrażu Urzędu Morskiego w Słupsku, tj. od miejscowości Jarosławiec na wschodzie do miejscowości Dąbki na zachodzie i występują w płytkowodnej strefie głębokości morza od 8 do 22,5 m (Raport z wykonania... 2011), (rys. 1).

Położenie analizowanych obszarów ograniczone jest kilometrażem brzegu:
• „Zatoka Koszalińska IIA” - km 250,5-262,0,

• „Zatoka Koszalińska IIB” – km 264,5-269,0,

• „Zatoka Koszalińska IIC” - km 274,0-280,0.

 

Lokalizacja obszarów górniczych „Zatoka Koszalińska IIA” (IIA), „Zatoka Koszalińska IIB” (IIB) i „Zatoka Koszalińska IIC” (IIC) na podkładzie mapy nawigacyjnej
Przyjmuje się, że wydobywanie kruszywa naturalnego w obszarach górniczych „Zatoka Koszalińska IIA”, „Zatoka Koszalińska IIB” i „Zatoka Koszalińska IIC” będzie prowadzone przez pracującą w jednym obszarze górniczym, w jednym czasie tylko jedną pogłębiarkę, przez cały rok bez przerw sezonowych i przez cały okres trwania koncesji tj. 25 lat (z możliwością przedłużenia okresu trwania koncesji). Zakładane maksymalne wydobycie kruszywa naturalnego w ciągu jednego roku, łącznie dla trzech ww. obszarów górniczych wyniesie maksymalnie około 2,0 mln ton.

Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia

Jedynym źródłem zanieczyszczenia będą silniki diesla pogłębiarek zasilane olejem napędowym, emitujące spaliny do atmosfery. Maksymalna moc silników (w tym napędowych) pogłębiarki wynosi około 7 100 kW. W przypadku wydobycia kruszywa technologią „nasiębierno-chwytakową” nie występują pompy bagrownicze. Podczas pracy silników emitowane są spaliny w ilości proporcjonalnej do zużytego paliwa. Czas pracy pogłębiarek oraz wielkości emisji zanieczyszczeń uzależniona będzie od sprzętu zaangażowanego przez wykonawcę tych robót. Emitowanymi zanieczyszczeniami w fazie realizacji przedsięwzięcia będą: dwutlenek węgla CO2, tlenek węgla CO, tlenki azotu NOx, dwutlenek siarki SO2, węglowodory, cząstki stałe (sadza). Emisja zanieczyszczeń do powietrza będzie miała charakter niezorganizowany, o zasięgu ograniczonym do rejonu przedsięwzięcia (dotyczy zarówno miejsca czerpania jak i miejsca odkładu). Emisja spalin z przemieszczającego się sprzętu pływającego będzie stosunkowo mała i nie wpłynie na stan powietrza. Ponadto, ze względu na bardzo dobre przewietrzanie tego rejonu prac, będące konsekwencją korzystnego układu kierunku wiatrów, nie będzie zastoju zanieczyszczonego powietrza o każdej porze roku.

W przypadku wydobycia kruszywa naturalnego technologią „nasiębierno-ssącą”, pompa bagrownicza do poboru i transportu kopalin do ładowni posiada moc około 1 700 kW przy maksymalnym przepływie mieszaniny wodno-kruszywowej wynoszącym około 1 500 m3∙h-1. Ilości emitowanych spalin przez pracujące pogłębiarki nie są możliwe do określenia. Jednak ich ilości i rodzaje nie mogą przekraczać norm zapisanych w przepisach (Oświadczenie Rządowe z dnia 9 sierpnia 2005 r. w sprawie mocy obowiązującej przyjętego w Londynie dnia 26 września 1997 r., Protokołu wprowadzającego Załącznik VI do Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973 r. zmodyfikowanej przynależnym do niej Protokółem z 1978 r. (MARPOL 73/78) - przepisy o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza przez statki wraz z Kodeksem technicznym kontroli emisji tlenków azotu z okrętowych silników wysokoprężnych (Dz.U. 2005 nr 202 poz. 1680).

Pogłębiarki zużywają materiały eksploatacyjne niezbędne do ich prawidłowego funkcjonowania lecz nie wprowadzają żadnych odpadów do środowiska. Woda wykorzystana w procesie urabiania pokładów kruszywa naturalnego nie jest zanieczyszczona i zużywana, jest jedynie nośnikiem energii kinetycznej i wraca do środowiska – wód morskich.

Na pogłębiarce może przebywać od 5 do 20 osób w zależności od jej wielkości. Pogłębiarki wyposażone są w zbiorniki do gromadzenia ścieków, których zrzut następuje w porcie do szczelnych zbiorników. Jednostka podlega procedurom gospodarowania odpadami eksploatacyjnymi, które są przekazywane firmom posiadającym koncesje na utylizację odpadów, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Obszary górnicze „Zatoka Koszalińska IIA”, „Zatoka Koszalińska IIB” i „Zatoka Koszalińska IIC” są częścią podwodnego otwartego złoża kruszyw naturalnych, bez nadkładu. W takim przypadku nie występuje problem zagospodarowania odpadów ani mas ziemnych lub skalnych. W tabeli 3. zamieszczono dane o wielkości zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska w związku z wydobywaniem kruszywa naturalnego.

Rozładunek kruszywa naturalnego będzie następował w wybranych portach (Świnoujście, Szczecin, Darłowo, Kołobrzeg, Gdynia i Gdańsk)

i tam będzie też ono składowane. Technika rozładunku materiału będzie różniła się w zależności od rodzaju pogłębiarek. W przypadku pogłębiarek typu „TSHD - rozładunek na sucho”, rozładunek kruszywa wykonywany będzie za pomocą czerpaka oraz systemu przenośników taśmowych i będzie trwał około 5 godzin. Urobek z ładowni pogłębiarek typu „TSHD - rozładunek na mokro” będzie wyładowywany za pomocą systemu pomp, co zajmie około 2 godzin. Kruszywo naturalne z ładowni pogłębiarek „nasiębierno-chwytakowych” będzie wyładowywane za pomocą czerpaków, a cały proces będzie trwał około 12 godzin.

Nie planuje się rozładunku kruszywa systemem rurociągów na plaże, skąd byłoby ono odbierane przez samochody ciężarowe i transportowane do miejsca przeznaczenia. Z tego powodu nie jest konieczne przedstawienie tras, po których będą poruszać się pojazdy przewożące kruszywo na lądzie.

Ze względu na to, że rozładunek kruszywa naturalnego z ładowni pogłębiarek będzie prowadzony w portach i tam też będzie ono składowanie, nie dojdzie do wzrostu natężenia ruchu drogowego spowodowanego przez samochody ciężarowe.

Najbliższe tereny akustycznie chronione są związane zarówno z terenami zabudowy mieszkaniowej jak również terenami wypoczynkowo-rekreacyjnymi, które występują wzdłuż terenów przylegających do Zatoki Koszalińskiej, pomiędzy odcinkiem od Bukowa do Jarosławca.

Zasięg uciążliwości akustycznej od źródeł hałasu w trakcie wydobywania kruszywa naturalnego w obszarach górniczych „Zatoka Koszalińska IIA”, „Zatoka Koszalińska IIB” i „Zatoka Koszalińska IIC”

W wyniku eksploatacji kruszywa w obrębie obszaru naturalnego w obszarach górniczych „Zatoka Koszalińska IIA”, „Zatoka Koszalińska IIB” i „Zatoka Koszalińska IIC” zostaną w pełni spełnione imisyjne standardy jakości środowiska na terenach akustycznie chronionych w zakresie hałasu emitowanego przez wszystkie pogłębiarki, zarówno w porze dnia jak i nocy.

Hałas emitowany przez pogłębiarki w porze dnia nie będzie miał żadnego wpływu na klimat akustyczny na terenach rekreacyjnych – plażach położonych pomiędzy Bukowem Morskim, a Jarosławcem. Hałas, który może docierać na plażę w okolicach Bukowa Morskiego, podczas eksploatacji kruszywa w obszarze górniczym „Zatoka Koszalińska IIC”, będzie na poziomie 40 dB, czyli będzie o około 15 – 25 dB niższy od tła akustycznego powodowanego szumem morza i uderzaniem fal morskich o brzeg.

Ochrona brzegów morskich

Na wysokości planowanego przedsięwzięcia, wzdłuż linii brzegowej wyróżniamy cztery rejony chronione: Jarosławiec, Mierzeja Jeziora Kopań, Darłowo i Mierzeja Jeziora Bukowo, w których powtarzalna ochrona brzegów prowadzona jest od końca XIX wieku. Obecnie blisko 5-kilometrowy odcinek brzegu pomiędzy Jarosławcem, a Mierzeją Jeziora Bukowo zajmują umocnienia brzegowe różnego typu. Ponadto na najniższym i najwęższym odcinku Mierzei Jeziora Kopań zbudowano około 4,7 km wału przeciwpowodziowego.

Pierwsze budowle ochrony brzegów w postaci ostróg zbudowano w Jarosławcu w okresie 1873-1874. 33 jednorzędowe ostrogi palisadowe chroniły brzeg na odcinku km 254,80-256,80. Nie zdołały one jednak utrzymać linii brzegowej, co przyczyniło się do niszczenia plaży. Dlatego też w kolejnych latach rozbudowano system ostróg. Współcześnie w rejonie km 252,13-256,70 występują 42 ostrogi (Boniecka 2008). W okresie 1917-1921 trwała budowa opaski brzegowej w formie ścianki szczelnej. Po roku 1929 erozja brzegu ustała. Jej nawrót w latach 70-tych XX wieku wymusił podjęcie działań ochronnych poprzez budowę opasek. W latach 1982-2002 na odcinku brzegu km 254,74-256,25 zbudowano kolejne opaski, głównie narzutowe zabezpieczające trwale brzeg przed erozją kosztem istnienia plaży (fot. 1). W 2011 roku klif w Jarosławcu (254,74-256,25) zdrenowano i doprowadzono do odbudowy jego skarpy.

Fot. 1. Umocnienia brzegu w rejonie Jarosławca (fot: W. Dziedzic)

Budowa falochronów portowych w Darłówku wyprowadzonych w morze na kilkaset metrów skutkowała intensywnym niszczeniem brzegu na wschód od portu, a także na Mierzei Jeziora Kopań. Obserwowane zmiany wymusiły budowę systemu umocnień, który w 2005 roku składał się z 12-kilometrowego odcinka brzegu zabudowanego ostrogami, odcinka o długości 1,3 km, na którym wzniesiono opaskę brzegową, a także z 760 m falochronu brzegowego (fot. 2).

Fot.2. System umocnień brzegowych na wschód od portu w Darłowie

Ponadto w latach 1997-2005 wykonano pięć sztucznych zasilań plaży odcinka przyportowego, odkładając około 370 tys. m3 piasku pochodzącego z redy portu Darłowo, które miały złagodzić istniejący deficyt osadów strefy brzegowej (Boniecka 2008).

Wraz z postępem niszczenia brzegów oraz rozwojem gmin nadmorskich systemy ochronne tracą swój potencjał ochronny, co wymusza konieczność rozszerzania ochrony na coraz dłuższe odcinki brzegu. Rozbudowa systemu ochrony brzegów na wschód od Darłowa, trwa do chwili obecnej. Na odcinku km 262,260-270,235 realizowany jest jeden z największych projektów inwestycji ochrony brzegów morskich, w postaci budowy falochronu wyspowego oraz prac ochronnych na Mierzei Jeziora Kopań, na wschód od portu w Darłowie.

Pierwsze działania ochronne na najmłodszej z mierzei polskiego wybrzeża, Mierzei Jeziora Bukowo zostały podjęte w roku 1922, jako wynik szkód wywołanych sztormem z grudnia 1921 roku. W latach 1922-1957 zbudowano łącznie 47 ostróg oraz ponad 3,6 km opasek palowo-faszynowych (Basiński 1963), które w miarę upływu lat uległy zniszczeniu, a ich pozostałości przykryte piaskiem. Wykonane budowle ochronne spowodowały stabilizację brzegów mierzei na zachód od przetoki, wywołując erozję na wschodnim zakończeniu odcinka brzegu chronionego ostrogami. Obecnie jedynymi budowlami chroniącymi brzeg w rejonie mierzei jest grupa 59 ostróg (Boniecka 2008).

Mierzeja Jeziora Kopań rozciąga się w odległości 3 km od portu w Darłówku. Wzdłuż niej występuje rozległa zatoka abrazyjna (km 262,20-266,70). Erozja morska przyczyniła się do zaniku wydmy nadbrzeżnej na kilku odcinkach, do czego przyczynił się deficyt osadów w strefie brzegowej. Zmiany osadów przybrzeża w okresie 1982-1985 wahały się od -2 do 30 m3•mb-1•rok-1. Największe powtarzalne zmiany położenia linii brzegowej i podnóża wydmy dotyczą km 266,50-263,00. Na wschód od km 267,0 proces abrazji wydmy oceniono na -0,2 do -2,0 m•rok-1 (Zawadzka i in. 2001). Procesy erozji i ich dalsze pogłębianie spowodowały stan zagrożenia powodziowego nisko położonych terenów w bezpośrednim sąsiedztwie brzegu morskiego. Dlatego też w okresie 2004-2005 roku rozpoczęto budowę wału przeciwpowodziowego, którego zadaniem jest ochrona terenów zurbanizowanych oraz cennego przyrodniczo ekosystemu Jeziora Kopań przed wlewami wód morskich na zaplecze.

Zgodnie z ustawą z dnia 28 marca 2003 r. o ustanowieniu programu wieloletniego pn. „Program ochrony brzegów morskich” (Dz.U. Nr 67, poz. 627) trzy odcinki wybrzeża leżące na wysokości obszaru górniczego: Jarosławiec (km 253,80 - 256,50), Mierzeja Jeziora Kopań (km 265,50 -267,00) i Darłówek (km 267,00 - 270,60) podlegają ustawowemu zabezpieczeniu brzegów morskich przed zjawiskami erozji. Program ochrony brzegów morskich przewiduje różne formy ochrony, od sztucznego zasilania brzegów i modernizacji istniejących umocnień brzegowych do budowy nowych umocnień. Przygotowywana nowelizacja ustawy w rozpatrywanym rejonie Zatoki Koszalińskiej wydłuża odcinki brzegu przewidziane do ochrony o dalsze 4,2 km na zachód od portu w Darłowie.

Skala działań ochronnych przewidzianych do realizacji do 2023 roku świadczy o dużym zagrożeniu tego rejonu wybrzeża erozją i powodzią morską. Na odcinkach abrazyjnych w latach 1875 - 1979 był on niszczony ze średnią prędkością 0,7 m•rok-1. Bilans osadów, zwłaszcza w strefie brzegowej, ma zasadniczy wpływ na przebieg linii brzegowej. Z tego względu bardzo ważnym zagadnieniem jest monitorowanie wpływu zmian morfologii powierzchni dna morza na brzeg w rejonie planowanego przedsięwzięcia.

Oddziaływanie na brzeg morski w zakresie jego ochrony przed erozją

Według wytycznych Państwowego Instytutu Geologicznego w opracowaniu „Rozpoznanie podmorskich złóż osadów do sztucznego zasilania”, Gdańsk, grudzień 2003, „strefę ochrony brzegu w obrębie której nie powinno prowadzić się prac wydobywczych, wyznaczono na izobacie 15,0 m oddalonej od brzegu na odległość nie mniej niż 3 km. Przybrzeżna część dna morskiego, której rzeźba jest kształtowana przez fale przy danym poziomie morza nazywana jest podwodnym skłonem brzegowym (W. P. Zenkowicz, 1962). Na otwartym morzu, w rejonie niniejszego opracowania, podwodny skłon brzegowy sięga głębokości 10-12 m i kończy się z reguły wyraźnym załamaniem profilu dna (Sz. Uścinowicz, 1985). Podnóże skłonu brzegowego (izobata 10 m) znajduje się w odległości 700-1500 m od brzegu we wschodniej części badanego odcinka i około 400-800 m w części zachodniej. Można więc sądzić, na podstawie danych o morfologii dna morskiego, że eksploatacja od brzegi nie naruszy stabilności podbrzeża.” W związku z powyższym w raporcie należy odnieść się szczegółowo do wpływu przedsięwzięcia (w odniesieniu do poszczególnych pól wydobywczych) na brzeg morski w zakresie ochrony przed jego erozją

Eksploatacja kruszywa ze złóż zlokalizowanych bardzo blisko brzegu może wpływać na stabilność strefy brzegowej. Pogłębianie obszarów, które w sposób stały dostarczają materiał stabilizujący strefę brzegową, powoduje, że traci ona źródło zasilania. Nadmierne pogłębianie dna może też powodować, że falowanie głębokowodne będzie przenikać bliżej brzegu, bez uprzedniej transformacji na płyciznach. Może to spowodować intensywniejsze rozmywanie dna w obszarze przybrzeżnym i abrazję brzegu. Dlatego też, uwzględniając ukształtowanie dna i nasilenie zjawisk hydrodynamicznych ustalono tzw. granicę bezpiecznej eksploatacji, która musi być położona poza podwodnym skłonem brzegowym, który w przeważającej części wybrzeża Bałtyku południowego ciągnie się od linii brzegowej do głębokości 10-15 m (Boniecka i in. 2005). W przypadku Zatoki Koszalińskiej granicę bezpiecznej eksploatacji wyznaczono na izobacie 20 m w odległości większej niż 3-4 km od brzegu (Jednorał 1987, Mierzyński 1987, Masłowska i Michałowska 1988). Zgodnie z aktualnie obowiązującymi wytycznymi Państwowego Instytutu Geologicznego w opracowaniu „Rozpoznanie podmorskich złóż osadów dennych do sztucznego zasilania” (Państwowy Instytut Geologiczny 2003), za granicę bezpiecznej eksploatacji osadów dennych w rejonie Zatoki Koszalińskiej uznano izobatę 15 m oddaloną od brzegu na odległość nie mniejszą niż 3 km. Takie ograniczenie zabezpieczy brzeg morski przed negatywnym wpływem eksploatacji kruszywa na strefę brzegową.

Granice obszarów górniczych „Zatoka Koszalińska IIA”, „Zatoka Koszalińska IIB” i „Zatoka Koszalińska IIC” znajdują są w odległości mniejszej niż 3 km od linii brzegowej, a duża część ich powierzchni położona jest na głębokości mniejszej niż 15 m p.p.m (rys. 22). Dlatego też, z uwagi na ustanowienie granicy bezpiecznej eksploatacji a tym samym potencjalny erozyjny wpływ eksploatacji kruszywa z omawianych obszarów górniczych na brzeg, eksploatacja powinna być dopuszczona jedynie dla rejonów spełniających wymogi granicy bezpiecznej eksploatacji.

Przyjmuje się, że po zaprzestaniu eksploatacji kruszyw naturalnych (po 25 latach), w wyniku erozji dojdzie do naturalnego wyrównania dna i samoistnego odbudowania siedliska. Wraz z odtworzeniem zbiorowisk organizmów zoobentosowych, w rejon nieczynnych obszarów górniczych najprawdopodobniej powrócą także płastugi.

Zniszczenie zbiorowisk organizmów zoobentosowych może wpłynąć pośrednio także na stan i zasoby niektórych gatunków ichtiofauny pelagicznej, dla których zoobentos stanowi część bazy pokarmowej. Odżywiające się nim gatunki będą zmuszone do zmian rejonów żerowania.

Prace wydobywcze mogą powodować generowanie hałasu podwodnego oraz krótkookresowe wznoszenie do toni wodnej drobnoziarnistych frakcji piasku spowoduje zmętnienie wody naddennej. Skala tych zjawisk jest nieznana tym niemniej przyjmuje się, że te dwa czynniki mogą okresowo płoszyć ryby z rejonu prowadzonych prac, co także może przyczynić się do zmniejszonych połowów rybackich w rejonie omawianych obszarów górniczych.

W rejonie planowanego przedsięwzięcia przebiegają trasy migracji ryb słodkowodnych pomiędzy jeziorami przymorskimi, a morzem (rys. 21) oraz trasy wędrówek tarłowych łososia atlantyckiego i troci wędrownej. Ze względu na to, że w obszarze górniczym wydobywanie kruszywa będzie prowadziła tylko jedna pogłębiarka, nie uznaje się by realizacja przedsięwzięcia mogła doprowadzić do utrudnienia czy zablokowania szlaków migracyjnych.

od 12 lat
Wideo

Stop agresji drogowej. Film policji ze Starogardu Gdańskiego

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na slawno.naszemiasto.pl Nasze Miasto