Bursztyn: gdzie go szukać, ile jest wart? Czy już trwa sezon na szukanie bursztynu? Praktyczny poradnik dla zbieraczy

Bursztyn, nazywany też jantarem i amberem, to skamieniała żywica drzew. Występuje w wielu miejscach na świecie – do dziś naliczono ok. 60 odmian. Za szczególnie bogate w bursztyn uchodzą plaże Obwodu Kaliningradzkiego.

W przypadku bałtyckiego bursztynu – tzw. sukcynitu - chodzi o żywicę sosen, które ok. 40 milionów lat temu porastały krainę, która dziś leży na dnie morza. Fale i wiatry morskie powodują, że żywica unosi się na powierzchnię Bałtyku i – przy odrobinie szczęścia – trafia na plaże. Bursztyn zbierano nad Bałtykiem już ok. 13 tys. lat temu. Starożytni Słowianie chętni handlowali nim z Imperium Rzymskim.

Bursztyn najczęściej ma kolor właśnie bursztynowy, ale znajdowane są też inne odmiany, np. bursztyn biały, zielony, szary i żółty.

Zbieranie bursztynu jest w Polsce legalne, ale tylko na plażach i pobrzeżach Bałtyku. Nie wolno szukać żywicy na wydmach, w lasach i parkach narodowych. Nie wolno też stosować żadnych zaawansowanych maszyn do zbierania bursztynu, jak sita czy pompy. Co jednak znajdziemy na plaży i zbierzemy ręcznie, to nasze.

Czytaj też: Złoto, bursztyn, meteoryty i skamieliny. Gdzie w Polsce szukać skarbów? Czy to legalne? Poradnik dla początkujących poszukiwaczy

Najwięcej bursztynu na polskim wybrzeżu występuje na wschód od Sobieszowa w Gdańsku, aż do rosyjskiej granicy. Za teren szczególnie obfitujący w bursztyny uchodzą plaże między Mikoszewem a Jantarem.

O której porze roku najlepiej zbierać bursztyn?

Żeby bursztyn znalazł się na plaży, musi zostać poderwany z dna Bałtyku przez gwałtowne prądy i fale, a potem wymyty na plaże za sprawą odpowiednich wiatrów. Bursztyn unosi się na słonej wodzie, dlatego to od wiatru zależy, w którą stronę podryfuje.

Fale i wiatry to oczywiście oznaka złej pogody. Bursztynu na plażach jest najwięcej właśnie po sztormach, które występują przede wszystkim wiosną, a potem jesienią i zimą.

Warto więc wybrać się na wiosenny spacer na plażę w poszukiwaniu bursztynu – właśnie teraz może być go najwięcej.

Jakie konkretnie warunki pogodowe sprzyjają znajdowaniu bursztynu na plaży? Kiedy zaplanować spacer w poszukiwaniu pięknej żywicy?

Idealny termin powinien spełniać trzy warunki. Najlepiej wybrać się na poszukiwania bursztynu:

• po sztormie, kiedy bursztyn został poderwany z dna Bałtyku
• po tym, jak wiał wiatr z północy lub północnego wschodu, który mógł skierować bursztyn na polskie plaże
• po kontrze, czyli krótkim okresie wiania wiatru z południa, który zwiększa prawdopodobieństwo, że bursztyn dotrze na wybrzeże

To, jaki wiatr wieje akurat na wybrzeżu Bałtyku, możecie sprawdzić na portalach meteorologicznych, np. FreeMeteo.

Do zbierania bursztynu potrzebne są tylko kalosze i plecak lub siatka na znaleziska. Zaawansowane maszyny nie są dozwolone.
Bursztynu najlepiej szukać wśród wyrzuconych na plażę resztek roślin, patyków i gałęzi.

Wielu poszukiwaczy lubi wybierać się na plaże już po zmroku i używać latarek ze światłem UV, które sprawia, że bursztyn jarzy się wyraźniej na żółto i łatwo go odszukać.

Bursztyn znaleziony na plaży często jest brudny i oblepiony korą. Jak rozpoznać, czy znaleziona przez nas grudka to rzeczywiście bursztyn, a nie zwykły kamyk? Jest kilka sposobów:

• Słona woda – bursztyn jest lekki i unosi się na słonej, morskiej wodzie.
• Elektrostatyczność – potarty ściereczką bursztyn będzie przyciągał drobiny papieru czy kurzu
• Palność – po dotknięciu np. rozżarzonym drucikiem bursztyn spali się punktowo, rozsiewając woń żywicy
• Światło UV – powoduje, że bursztyn świeci się na żółto

Czytaj też: Bieszczady w obiektywie, czyli podkarpackie góry z nieznanej dotąd strony. Zobaczcie najpiękniejsze zdjęcia z wędrówek

Kiedy już znajdziemy bursztyn i upewnimy się, że jest prawdziwy, możemy go sprzedać. Cena bryłki zależy od jej masy, kształtu i jednorodności. Najlepsza jest duża bryłka bez wżerów i ciemnych plam.

Ile jest wart 1 kilogram dobrej jakości bursztynu? Im większa bryłka, tym większa wartość za kg. Ceny kształtują się mniej więcej tak:

• Masa bryłki powyżej 0,2 kg: 20 000 zł za kilogram
• Masa bryłki między 0,1 a 0,2 kg: ok. 14 tys. zł za kilogram = 1400-2800 zł
• Masa bryłki poniżej 0,1 kg: od 3 do 7 tys. zł za kilogram (w zależności od jakości)
• Masa bryłki poniżej 0,01 kg: 200-300 zł za kilogram = 10-30 zł.
• Warto dodać, że ceny bursztynu rosną przeciętnie nawet o 5-10% rocznie.

Gdzie sprzedawać bursztyn? Bursztyny najczęściej są skupowane przez jubilerów, którzy wyceniają znalezioną żywicę i proponują konkretną cenę.

Jaki kolor bursztynu jest najdroższy? Bursztyn występuje w wielu odmianach i kolorach. Za najcenniejszy uchodzi biały bursztyn.

Największy bursztyn znaleziony kiedykolwiek na obecnych ziemiach polskich waży prawie 10 kg. Został wyłowiony w pobliżu Kamienia Pomorskiego w 1860 r. Można go dziś oglądać w Muzeum Przyrodniczym w Berlinie.

W Polsce przechowywana jest za to największa bryła bursztynu na świecie. Waży 68 kg, ale nie wydobyto jej w polskich wodach, lecz u wybrzeży Sumatry. Można ją oglądać w Gdańsku, z Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie.

Bursztyn w naturalnej postaci nie ma potwierdzonych właściwości leczniczych, choć radiesteci wskazują, że może być źródłem korzystnych dla człowieka jonów ujemnych, zwłaszcza po rozdrobnieniu.

Po odpowiedniej obróbce bursztyn, np. w postaci kwasu bursztynowego, bywa stosowany jako składnik leków, zwłaszcza maści. Ma właściwości pobudzające system nerwowy i trawienny, przeciwzapalne i antytoksyczne. Bursztyn jest też często stosowany jako składnik nalewek. Żywica częściowo rozpuszcza się w spirytusie, co umożliwia doustne przyjmowanie jej przez pacjenta.

Czytaj też: Poznaj te najpiękniejsze miejskie plaże świata. Polskie plaże znalazły się w czołówce rankingu

Dawniej uważano bursztyn za substancję leczącą lub nawet magiczną.

Starożytni Rzymianie, którzy sprowadzali bursztyn znad Bałtyku, wierzyli, że dobrze wpływa na cerę i leczy choroby gardła. Mieszkańcy wybrzeża Bałtyku sporządzali bursztynowe amulety, mające np. przyciągać szczęście na łowach. W średniowieczu z bursztynu sporządzano nalewki, które miały łagodzić bóle brzucha i pęcherza.

Bursztyn zajmuje prominentne miejsce w ludowej medycynie regionu Kurpi. Podawano go dzieciom do gryzienia, by złagodzić ból ząbkowania, a dorosłym robiono okłady z bursztynu na choroby oczu i reumatyzm.

Zapraszamy do galerii zdjęć bursztynu i przedmiotów z niego wykonanych. Są naprawdę piękne i tylko potwierdzają, że warto wybrać się na jesienny spacer po plaży w poszukiwaniu cennej żywicy.

Czytaj też: Co robić w Polsce wiosną? 37 niezwykłych pomysłów na wycieczki, zabawy i przygody. Rejs po trawie, tajemnicze podziemia, cuda UNESCO